Op meerdere plekken langs de Nederlandse kust komen belangrijke glasvezelkabels aan land, zoals bij Eemshaven en bij IJmuiden. De veronderstelde sabotage van de Nordstream aardgasleidingen in de Oostzee heeft nieuwe aandacht gevestigd op de kwetsbaarheid van onderzeese infrastructuur. Rudolf van der Berg adviseert de Nederlandse overheid over dit vraagstuk.
Rudolf, moeten we ons grote zorgen gaan maken?
Dat niet direct. Maar net als bij andere kritieke infrastructuur is het belangrijk dat we er goed over nadenken. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat is daarmee ermee bezig. Sinds een paar jaar zijn we bezig om kennis te verzamelen en die te vertalen naar advies en toezicht. En mogelijk ook naar scherpere wettelijke regels, zoals voor de ligging en diepte van kabels.
Waardoor gaan zeekabels kapot?
Ankerende schepen en bodemvisserij geven met afstand de grootste kans op incidenten. Commerciële bedrijven exploiteren die kabels, dus draaien ze ook op voor de risico’s. Als er iets stuk gaat aan een blootliggende kabel, is dat hun probleem. Maar misschien moeten we de situatie toch omdraaien. De overheid zou zones kunnen aanwijzen waar er beperkingen worden gesteld aan de scheepvaart en visserij, omdat er kabels liggen. We graven kabels tegenwoordig drie meter in de zeebodem, dat was eerst één meter, maar toch kan zo’n kabel bloot komen te liggen.
Op de Noordzee is het inderdaad erg druk. Ligt Nederland dan kwetsbaar?
Nederland heeft genoeg aansluitingen. In korte tijd zijn er zelfs drie kabels naar Nederland bij gekomen, grotendeels gewoon als vervanging. Een van die operators zegt dan: “die kabel ligt er al 25 jaar en hij doet wat hij moet doen. Maar we hebben in die tijd al een paar breuken verholpen. Dan moet je die kabel ophalen van de zeebodem, de mantel openmaken en de glasvezels opnieuw lassen. Hij levert nog steeds 100 Gbps per golflengte. Maar als hij nog een keer breekt, kan hij misschien nog maar stabiel 40 Gbps leveren en dan hebben we echt een probleem.” De nieuwste generatie haalt namelijk 4 of 5 Terabit per seconde per kabel.
Sabotage is niet uit te sluiten, hoe ga je daar mee om?
Daarmee kom je ook op een strategische kwestie. Diversiteit van routes is een manier om de risico’s te beperken. Als er één kabel stuk gaat, zijn er dan genoeg andere? Er liggen veel kabels tussen Europa en de VS, grote cloudaanbieders gebruiken al vier of vijf routes tegelijk en kijken niet op een Terabit. Ik maak me wel zorgen over de capaciteit tussen Europa en Azië. Alle routes lopen namelijk over territoriaal grondgebied van Egypte of Rusland. Er zijn plannen voor routes tussen Canada en Azië. Via de Noordpool kom je met een relatief korte boog om Rusland heen naar Japan. Het is goed dat EZK zich er sterk voor maakt dat Nederland daarvan een aftakking krijgt.
Meer expertise over zeekabels
Stratix heeft meerdere rapporten over zeekabels gemaakt voor het Ministerie van EZK: een quickscan in 2019 en een diepgaand rapport in 2021. Bij dit rapport zit ook een advies over de vergunningen voor zeekabelaanlandingen.
Onlangs heeft Rudolf meegewerkt aan een podcast van Robin de Wever, in de serie Goed Verhaal. De aflevering van 12 januari over zeekabels is te beluisteren via het podcastplatform Podimo.
